Quyền lực của truyền thông & Những con vẹt thời hiện đại.

Khi tôi làm một phép liệt kê nho nhỏ như thế này :

- Che Guevara : "Hãy tạo ra hai, ba hay nhiều Việt Nam"
- Đại sứ Saadi Salama (Palestine) : “Người dân Palestine tiếp thu tinh thần kháng chiến và sự kiên định của nhân dân Việt Nam để từ đó áp dụng vào cuộc chiến chống lại các cuộc xâm lược giành độc lập của nhân dân Palestine". 
- Saddam Hussen đã dọa Mỹ: “Nếu các ông đánh nước tôi, các ông sẽ gặp một Việt Nam trên sa mạc.” 
- Muammar Gaddafi cảnh báo rằng nước ông "sẽ là một Việt Nam thứ nhì" nếu các nước bên ngoài can thiệp. 
- Assad (Syria) : nếu tấn công Syria, Mỹ sẽ đối mặt với thất bại giống như thất bại của Mỹ ở Việt Nam. 

Và được một fanpage trên facebook đăng lại với tiêu đề KHÁT VỌNG VIỆT NAM THỨ 2  , thế là ngay lập tức có nhiều bạn trẻ vào phát biểu kiểu đại loại như sau:

Hussen, Gadafi, Assad là ai, họ là những nhà độc tài, đã là độc tài, người dân không bao giờ có chuyện ủng hộ, họ chỉ nhận được sự ủng hộ từ những người được họ ban phát lợi ích. Còn đa số nhân dân sẽ căm ghét họ. Nên khi bị ngoại bang nước ngoài tác động tạo ra mồi lừa , bất ổn nội tại trong 1 chế độ độc tài sẽ bùng cháy thôi. Thiết nghĩ Ad đừng viết bài bênh mấy bố độc tài này nữa.

Tôi thấy  có nhiều điều hài hước ở đây, thứ nhất đó chỉ là một phép thống kê đơn thuần thể hiện sự lan tỏa tinh thần Việt Nam trên thế giới mà thôi, nào có hề có một lời lẽ bênh vực bất kỳ ai ? Thứ 2, làm sao họ ở Việt Nam mà biết được những vị tổng thống ở tân Iraq, Lybia, Syria là độc tài nhỉ ?

Chẳng có cách giải thích nào khác ngoài việc họ tiếp nhận thông tin từ giới truyền thông và hành xử như những con vẹt. Vì sao lại là những con vẹt, vì chúng thường nhắc lại những gì học được một cách theo phản xạ mà thiếu đi óc phân tích. Có mẫu chuyện vui về những con vẹt như sau :

Tèo vừa mua một con vẹt ngoài chợ. Nó hí hửng mang vẹt ra tập nói.
-Tèo: Tôi biết nói
-Vẹt: Tôi biết nói, tôi biết nói
-Tèo: Tôi biết đi
-Vẹt: Tôi biết đi, tôi biết đi
-Tèo: Tôi biết bay
-Vẹt: Mày bốc phét...

 Con vẹt trong mâu chuyện này thì thông minh quá so với dự kiến, điều thú vị là không ít con người chẳng được như con vẹt này.

Chúng ta đang sống trong thời đại của thông tin, hàng ngày chúng ta ngốn không biết bao nhiêu là thông tin từ vô tuyến, internet, báo đài, mà thông tin thì chắc chắn có đúng, có thông tin sai, có thông tin không cần thiết, vì vậy chúng ta cần trang bị cho mình kỹ năng để lọc thông tin, đọc thông tin, phân tích, kiểm chứng thông tin. Quan trọng hơn cả và trước hết chúng ta phải có một sự hoài nghi nhất định với tất cả thông tin ta tiếp nhận được, bản thân tôi là người làm công việc liên quan đến truyền thông - marketing, nhưng cũng đã từng có một bài viết nho nhỏ trong đó có câu : đừng tin vào các nhãn hiệu.

Trong bài viết nhỏ đó, tôi có viết :

- "Thầy hiệu trưởng khó tính" đó là một nhãn hiệu, nếu bạn tin ngay vào nhãn hiệu đó, bạn sẽ không tự cho mình cơ hội tiếp xúc và biết rằng thật ra Thầy hiệu trưởng rất dễ chịu. 

- "Con đĩ" đó là một nhãn hiệu, nếu bạn tin ngay và hùa vào mạt sát thì rất có thể bạn đang làm tổn thương một cô gái bất hạnh có nội tâm sâu sắc.

- Đừng tin vào các nhãn hiệu mà truyền thông đặt ra: "hotboy", "coolgirl", "kỳ diệu nhất hành tinh", "hay nhất Việt Nam", "chính quyền độc tài", "đứa cháu hư đốn" ...

Biểu hiện của một con vẹt là gì, ví như giới báo chí Việt Nam đặt cho Đàm Vĩnh Hưng một nhãn hiệu "ông hoàng nhạc Việt", và nhiều người lặp đi lặp lại vô thức cái nhãn hiệu đó, để đến hôm nay, sau lời nhận xét rúng động của nhạc sỹ Nguyễn Ánh 9, người ta mới ngớ người ra và xét lại: "Ừ nhỉ, Đàm có gì đâu mà là ông hoàng nhạc Việt"

Hay như một số "nhân sỹ trí thức" khoác lên mình cái nhãn hiệu "đấu tranh dân chủ" , "biểu tình yêu nước" ... được không ít bạn trẻ tung hô như những anh hùng, so sánh cả với những tiền nhân là anh hùng dân tộc, nhưng sự thật thì đó chỉ là một nhón người hổ lốn, ô hợp, tri thức nông cạn, hành động càn rỡ, khiến cho người ta phải gọi chệch đi là "rân trủ" để tránh làm ô uế một từ đẹp như "dân chủ".

Những con "vẹt - người" cũng xử sự y như thế đối với các nhãn hiệu khác, trong đó có nhãn hiệu "Độc Tài".

Câu chuyện đến đây mở ra nhiều hướng, mà thiết nghĩ chúng ta nên bắt đầu với việc thừa nhận quyền lực của giới truyền thông và những kẻ đứng sau nó trong thời đại thông tin ngày nay. Nhiều người trong giới chuyên gia nhận định rằng : "Trong thời đại ngày nay, ai nắm trong tay hệ thống truyền thông thì đó là kẻ thống trị", tôi thì nghĩ nhận định đó chỉ đúng khi mà con người chạy theo truyền thông thay vì hoài nghi và phân tích, kiểm chứng. Đáng tiếc là nhân định đó đúng cho thời điểm hiện tại và thời gian đã qua. 

Một thông tin thú vị mà chúng ta cần khắc ghi, hiện nay, 9 tập đoàn truyền thông xuyên quốc gia đang nắm và phân phối hơn 90% lượng thông tin trên thế giới theo hướng có lợi cho bọn trùm quân sự – công nghiệp bằng những ngón xuyên tạc cực kỳ thâm hiểm trong nhiều tin tức trọng đại đối với toàn nhân loại. 

Chín tập đoàn truyền thông phân phối 90% tin tức đó đều thuộc Mỹ và phương Tây, đứng sau 9 tập đoàn này là cả một cỗ máy chiến tranh lớn nhất thế giới, những kẻ gây ra và trục lợi hầu hết các cuộc chiến trong 60 -70 năm trở lại đây.

Hẳn các bạn còn nhớ chuyện khôi hài khi BBC tiếng Việt khách bác Việt Nam hèn với Trung Quốc, còn BBC tiếng Hoa thì khích bác Trung Quốc hèn với Việt Nam, chiến tranh là điều những tên đầu nậu vũ khí luôn muốn có, mỗi ngày.

Họ có cả động cơ lẫn phương tiện, và thực tế họ đã "nhồi sọ" phần con lại như thế nào ?

1. Những cặp khái niệm đối lập

Trước hết, truyền thông Mỹ và Phương Tây tạo ra những cặp đối lập, và tất nhiên phần tốt thuộc về họ. 

- Mỹ và Phương Tây thì văn minh, nơi khác thì mọi rợ
- Mỹ và Phương Tây thì dân chủ, nơi khác thì độc tài
- Mỹ và Phương Tây thì chính nghĩa, nơi khác thì tàn ác

Trong thời kỳ, chiến tranh Việt Nam, Mỹ cũng nhồi sọ nhân dân rằng Cộng Sản Việt Nam xấu xa, nhưng thực tế là ngược lại. Rồi Mỹ nói với cả thế giới rằng Iraq có vũ khí hủy diệt hàng loạt, nhưng cho đến khi bom đạn cày nát vùng đất này, hàng triệu người dân nơi đây chết oan chết uổng cả thế giới mới biết mình bị lừa.

Mang tính chất thời sự nóng hổi là việc họ dựng lên đủ thứ chuyện về quốc gia và xã hội Libya biến nhà lãnh đạo Muammar Gaddafi thành ma quỷ cũng như đã từng dựng nên chuyện Saddam Hussein của Iraq chế tạo vũ khí giết người hàng loạt.

Tất nhiên, trong cuộc sống và trong cung cách lãnh đạo đất nước, ông Kadhafi cũng bộc lộ nhiều vấn đề, đặc biệt là chuyện tham quyền cố vị và gia đình trị. Nhưng Libya và ông Gaddafi có nhiều điều không như hệ thống tuyên truyền của Mỹ, EU rêu rao. Người ta đã vạch trần nhiều cảnh dân chúng biểu tình hoặc binh lính Kadhafi đàn áp dân chúng đều được dàn dựng ở Qatar. Và khôi hài cũng như rẻ tiền là cảnh dân Libya mà lại chống Kadhafi bằng cờ Ấn Độ! Rồi còn cả chuyện tay trùm  Hội đồng chuyển tiếp Quốc gia thừa nhận là đã quay video ở nước ngoài thành cảnh ở Libya để… tuyên truyền.

Trong bài "Libya: Facts & Analysis” (Libya: Sự kiện & Phân tích) của Helen Shelestiuk, đăng trên mạng left.ru của Nga, tác giả này viết: “Khi được hỏi xem Kadhafi đã áp bức đồng bào mình như thế nào thì vị Đại sứ Nga tại Libya vừa bị bãi nhiệm là ông Vladimir Chamov, đã nói: Sao lại áp bức? Người Libya được hưởng tín dụng 20 năm không phải trả lãi để xây cất nhà, 1 lít xăng chỉ khoảng 14 cent, thức ăn cho dân nghèo thì miễn phí và họ có thể mua một chiếc jeep KIA Hàn Quốc mới toanh với giá 7.500USD”.

Kết quả như chúng ta đã biết, bằng cách tạo ra những cặp khái niệm đối lập, đẩy phần xấu về phía đối thủ, họ nhân danh chính nghĩa để "can thiệp quân sự" và trên những xác người ngổn ngang, họ làm chủ nguồn dầu mỏ ở những vùng đất này. 

2. Điều dối trá được lặp đi lặp lại

Tất nhiên, mọi chuyện không đơn giản như thế, sau khi tạo các khái niệm đối lập, hệ thống truyền thông đồ sộ này bắt đầu nhổi liên liên tục trên phạm vi rộng với phương châm "Sự thật là điều không có thật được nhắc đi nhắc lại nhiều lần”.

Một câu chuyện xưa mà nhà báo An Chi dẫn lại trên Petrotimes khá ý nghĩa như sau : 

Chuyện xưa kể rằng: Mẹ Tăng Sâm đang ngồi quay tơ thì một kẻ hớt hải chạy đến báo:   - Tăng Sâm giết người! Bà liếc nhìn kẻ báo tin rồi tiếp tục công việc. Con trai bà vốn hiền lành có một. Một lúc sau, một kẻ khác lại chạy đến báo:- Tăng Sâm giết người! Bà mẹ giật mình và hơi lo nhưng vẫn tiếp tục công việc. Một khắc đồng hồ sau đó nữa, lại có kẻ hớt hải chạy đến báo:- Tăng Sâm giết người! Bà mẹ liền bật dậy rồi hốt hoảng chạy ra khỏi nhà.

 LỜI BÀN:

Tăng Sâm vốn là người hiền hậu, hiếu thảo, bà mẹ vốn là người trung tín, một bụng tin con. Thốt nhiên có kẻ bảo: "Tăng Sâm giết người". Bà mẹ không tin, và người thứ hai bảo, còn chưa tin; đến người thứ ba bảo, thì cuống cuồng chạy trốn. Như thế mới hay cái dư luận của thiên hạ rất là mạnh. Một việc, dù cho sai lầm đến mười mươi, nhiều người đã có cùng một nghị luận đều như thế cả, thì cũng dễ khiến người ta nghi nghi hoặc hoặc rồi đem bụng tin mà cho là phải, nom đỉa hóa ra con rươi, trông con chó thành con cừu. Đến như giữa chợ, làm gì có cọp! Thế mà một người, hai người, đến ba người nói có cọp, thiên hạ cũng tin có cọp thật nữa là! Những bậc ra được ngoài vòng dư luận, giữ vững được bụng như cây giữa rừng, như kiềng ba chân rất là hiếm, nhưng có thế được mới cao. Một chân lý có chứng minh rõ ràng, mười phần chắc chắn, thì mới nên công nhận.

Ấy là ý nghĩa của câu chuyện, còn thực tế, với hệ thống các hàng truyền hình, hãng tin, hãng phim ... lớn nhất thế giới, người ta vẫn dễ dàng bị dắt mũi, cụ thể là những con vẹt như tôi kể ở phần dẫn bài.

Tin Mỹ tố cáo chính quyền Assad của Syria dùng vũ khí hóa học thì tràn lan trên mặt báo và các bản tin, nhưng lời phản pháo của ông Assad rằng đó là một chuyện "lố bịch" thì mấy ai dược nghe được đọc. Và rồi với nhiều người, việc Mỹ, Anh chuẩn bị đánh Syria ấy và vì chính nghĩa.

3. Tung hỏa mù

 Sau khi đã bôi đủ tro, trát đủ trấu lên mặt đối thủ, việc tiếp theo họ làm đó là đặt ra bài toán, nhưng không khéo rút bỏ đi các lựa chọn.

Một bài toán họ đã dựng sẵn bao nhiêu năm qua với mô tip "Tốt - Xấu" và đưa ra cho người khác 2 sự lựa chọn :
- Nếu chứng minh được nó xấu thì đánh
- Nếu không chứng minh được nó xấu thì chưa đánh.

Tất nhiên với hệ thống truyền thông của mình, họ muốn chứng minh gì chẳng được. Vấn đề không nằm ở đó, vấn đề nằm ở chổ người ta đánh lừa ngay từ đầu với 2 sự lựa chọn nghe có vẻ hợp tình hợp lý, nhưng họ đã giấu mất đi một lựa chọn, một câu hỏi khác, đó là :  QUYỀN GÌ MÀ ĐÁNH ?

Hẳn người dân Mỹ và Phương Tây cũng không tự hỏi họ có quyền gì, chính phủ họ có quyền gì mà can thiệp vào nội bộ đất nước khác, quyền gì mà đem bom đạn vào tàn phá đất nước của người khác ?

Văn Minh ? Dân Chủ ? Chính Nghĩa ? Nếu có thì đó cũng là tiêu chuẩn của Mỹ của Phương Tây không phải của tất cả nên không thể áp đặt cho người khác được.